‘De toekomst heeft een lang verleden’ is gebaseerd op de documenten uit een familiearchief dat in 2006 plotseling in handen komt van auteur Els Kiewik-Peters. Het blijken gegevens over een grotendeels verzwegen familiegeschiedenis die een tipje van de sluier oplichten over wat er gebeurde toen WO II diep ingreep in het gezin Peters.
“Op die vroege maandagochtend is er rumoer in de Voltastraat. Op luidruchtige wijze wordt in de Hilversumse straten door de Duitsers kenbaar gemaakt dat alle arbeidsbekwame mannen tussen de 17 en 50 jaar zich moeten melden op het Sportpark.”
Zoon Jan wordt op 16 juli 1944 gearresteerd en na vijf dagen gedwongen voor dwangarbeid naar Braunschweig af te reizen, alwaar hij ruim een jaar verblijft.
Zijn vader Bernard keert niet terug van Kamp Amersfoort. Na de oorlog wordt door de familie nooit meer gesproken over Bernard en over de tijd in Braunschweig van Jan.
Kiewik tracht, als (klein)dochter de laatste twee maanden van het leven van haar grootvader en het jaar dat haar vader Jan doorgebracht in Braunschweig, in beeld te brengen op basis van de gevonden documenten. Hiermee beoogt zij het familieverdriet en de pijnlijke, verzwegen verhalen en ervaringen alsnog van woorden te voorzien.
“Uiteindelijk zal opa Bernard, zo goed en zo kwaad als maar kan hersteld van deze eerste ingrijpende aanslag op zijn gezondheid, weer teruggaan naar zijn barak en weer aan het werk gaan op de Baustelle. Maar hoe kon je goed herstellen van wonden, griep of erger als de voedselvoorzieningen zo slecht en karig waren?”
Het wordt een prachtig document over de vele traumatische ervaringen in Nazi-Duitsland en de naoorlogse zwijgzaamheid die onmiskenbaar een stempel drukken op het latere leven van de levens van de gezins- en familieleden van deze mannen.
Natuurlijk is er al veel geschreven over de Tweede Wereldoorlog en de trauma’s die dat velen toebracht; ook bij opvolgende generatie. Het boek van Kiewik voegt hier echter onmiskenbaar nog het nodige aan toe.
“Velen stierven in dit kamp of later aan de gevolgen van martelingen en mishandelingen, maar ook door ziektes en gebreken als gevolg van de mensonterende omstandigheden.”
Kiewik ziet kans het verhaal van haar vader en grootvader aan het papier toe te vertrouwen zonder onnodig sentiment. Zelfs met een bepaalde professionele afstand die zeker niet kil aandoet. Juist deze professionele benadering maken dit boek zo werkelijk. Ze laat zaken niet onbenoemd en verdient daar respect voor. Zo laat zij ook de traumatische ervaringen, waar de Duitsers onder lijden, niet buiten beschouwing.
Conclusie: een fraai en goed gedocumenteerd boek. Boeiend voor een ieder die interesse heeft in deze donkere periode uit onze geschiedenis.
Over de auteur
Kiewik woont in Duivendrecht en heeft Orthopedagogiek gestudeerd aan Universiteit van Amsterdam. Oorspronkelijk komt zij uit Hilversum.
Uitvoering
Uitgeverij Aspekt
ISBN 9789461531360
Paperback, 324 pagina’s
Over Hanneke Tinor-Centi
Hanneke Tinor-Centi (1960), eigenaar van HT-C Communicatie en Marketing, literair agent, boekmarketeer en recensent.
Verrast en ontroerd ben ik iedere keer weer om te ervaren hoe mijn verhaal en datgene wat mij gedreven heeft destijds om het op te schrijven bij mensen ‘binnenkomt’. Hanneke heeft dit ragfijn weten te raken. Heel veel dank daarvoor Hanneke.
Jouw recensie draagt er mede toe bij, dat het herdenken van deze oorlogsgruwelen niet vergeten wordt en onder de aandacht blijft komen van hen die over deze periode in onze recente geschiedenis meer willen weten. Maar ook dat onze volgende generaties er van zullen kennis nemen.
Els Kiewik-Peters