Wie in het vroegere getto in Krakau de apotheek van Tadeusz Pankiewicz en de fabriek van Oskar Schindler bezoekt, wordt geconfronteerd met
de gestolde pijn uit het verleden. Het zijn stille getuigen van de gruwel die er heerste. De apotheker bundelde in 1947 zijn getuigenissen in zijn memoires. Tot in de jaren tachtig bleven die in het communistische Polen fel verzwegen.
“De SS’ers die dagelijks in de straten van het getto patrouilleerden toonden niets dan minachting voor deze untermensen. De haat zat diep. Ze vielen willekeurig de bewoners lastig en sloegen en schopten ze in het wilde weg.”
Tadeusz Pankiewicz werd in 1908 geboren. Na de oorlog schreef hij, mede op aandringen van de bewoners van het getto waarvoor hij na verloop van tijd een vertrouwenspersoon wordt, zijn memoires die gebaseerd zijn op de vele aantekeningen die hij maakte gedurende zijn verblijf in het getto van Krakau, waar hij overigens als enige ‘niet-Jood’ een bijzonderheid was.
“Bij zonsopgang liep het plein vol. Uitgemergelde, ongeschoren, ongewassen gestalten verschenen op het plein met een matte wanhopige blik. Er heerste een enorme gelatenheid en angst.”
Nadat Pankiewicz geruime tijd uit het interesseveld van de nazi’s weet te blijven, krijgen zij hem op enig moment toch in het vizier en proberen hem met man en macht uit het getto weg te krijgen. De dappere Pankiewicz laat zich echter niet zomaar verwijderen.
Gedurende zijn verblijf in het getto is Pankiewicz getuige van de vele gruwelijkheden jegens de Joden. In het geheim maakt hij aantekeningen van de razzia’s en de vreselijke vernederingen die de Joodse bevolking ten deel viel. Hij noteerde bovendien de namen van de daders én die van hun slachtoffers.
Na de Tweede Wereldoorlog krijgt Pankiewicz te maken met een andere bezettingsmacht. Onder het regime van Stalin wordt zijn apotheek Pod Orłem genationaliseerd. Het feit dat hij met regelmaat over de vloer komt bij Joodse overlevenden, trekt de aandacht van de Poolse Staatsveiligheidsdienst, die hem zien als mogelijke informant. Pas in later stadium wordt Pankiewicz erkend als Rechtvaardige onder de Naties door Yad Vashem in Israël.
“Steeds nieuwe groepen mensen werden naar het Zgodyplein gebracht. De Duitsers haalden hen uit diverse schuilplaatsen, uit de kelders en van de zolders. Niet alle Duitse politiemensen schoten de opgespoorde mensen meteen neer. Sommige slachtoffers moesten nog extra lijden voor het lot van de reeds vermoorden deelden.”
Auteur Rony Boonen heeft voor ‘Tadeusz Pankiewicz, apotheker in het getto van Krakau’ mensen weten te interviewen die Panckiewicz nog hebben gekend. Hun getuigenissen is de basis voor dit belangwekkende werk. Een van deze mensen is Izak Landesdorfer. Landesdorer weet maar liefst drie keer aan de dood te ontkomen dankzij niemand minder dan Oskar Schindler.
Boeiend detail is overigens dat de aantekeningen van Pankiewicz later zijn gebruikt voor de beroemde film ‘Schindlers List’.
Wij ‘moeten’ Boonen erkentelijk zijn voor het schrijven van dit boek en voor alle research die daaraan vooraf ging! Opdat wij niet zullen vergeten….
Over de auteur
Boonen woont in Hooglede. Hij heeft Regentaat Nederlands-Engels-Moraal gestudeerd aan Normaalschool Gent en is auteur, editor en freelance journalist. Hij verzorgt onder meer publicaties voor Joods Aktueel.
Uitvoering
Uitgeverij Bibliodroom
ISBN10 9492515113
ISBN13 9789492515117
Paperback
Over Hanneke Tinor-Centi
Hanneke Tinor-Centi (1960), eigenaar van HT-C Communicatie en Marketing, literair agent, boekmarketeer en recensent.
Rony Boonen sprak met de laatste getuigen van een drama dat zij weerga niet kent. Een beeldschoon boek, ter lering en vermaak voor het nageslacht. Zo heeft Boonen het ook bedoeld. Fraaie samenvatting, Hanneke Timon-Centi.