Het is de grootste ramp uit de Larense geschiedenis; het verhaal van de Berg-Stichting. Pupillen en vier stafleden uit dit tehuis voor Joodse kinderen worden tijdens de bezetting weggevoerd om te worden vermoord door de nazi’s.
Alle Joden die de Holocaust overleefden, hebben een leven achter de rug dat niet te bevatten is.
Tijdens de bezetting bestond continu de angst voor verraad, vernedering en mishandeling. Na de oorlog moesten zij verder, in de wetenschap dat hun halve of hele familie was uitgeroeid. Met hen in gedachten is dit boek geschreven.
‘De slag om de Berg-Stichting’ is een waar monumentje. Bescheiden van omvang, maar groot(s) qua inhoud. Een boekje dat door velen gelezen ‘moet’ worden, zodat wij niet vergeten…
“De kinderen van de Berg-Stichting wordt verteld dat ze uit de buurt van de oefenende WA’ers moeten blijven. De wandelingen naar school worden onaangenaam. Duitse soldaten leveren commentaar als de rij kinderen langs loopt.”
Ineke Hilhorst schreef dit boekje samen met Teun Koetsier en verhaalt hiermee over het onvoorstelbare drama dat de kinderen en de stafleden van dit Joodse kindertehuis overkwam tijdens de Tweede Wereldoorlog.
“Op weg naar school vult Carla altijd haar zakken met stenen. Ze moeten langs de katholieke school lopen, waar ze soms worden uitgescholden en bekogeld. Dat leidt tot vechtpartijen waarbij ze niet voor elkaar onder doen.”
Op de plek waar thans scholengemeenschap Laar & Berg is gesitueerd was voor de oorlog een tehuis gevestigd voor Joodse kinderen die door uiteenlopende omstandigheden uit huis waren geplaatst. Ruim honderd Joodse kinderen en jongeren, in de leeftijd van 4 tot 21 jaar, verbleven in het tehuis op het moment dat de Duitsers er een inval deden. 48 van hen en een viertal stafleden, lieten het leven in de kampen Auschwitz en Sobibor.
Jan Reitsema, destijds directeur van de Berg-Stichting, wist tientallen van deze kinderen te redden door hen elders onder te brengen en niet-Jood verklaringen voor hen te regelen.
“In het geheim huurt Reitsema daarom een aantal panden in Amsterdam, op het Rapenburg. Hij regelt voor iedereen vervalste verhuisvergunningen, maar vraagt de gemeentesecretaris van Laren, Roefs, om de kinderen in Laren ingeschreven te laten staan. Daardoor zijn ze in elk geval via de burgerlijke stand niet zonder meer te vinden.”
De auteurs hebben kans gezien op uiterst respectvolle wijze het verhaal te doen van de meedogenloze daad van de Duitsers. Juist het feit dat Hilhorst en Koetsier zich onthouden van sentiment, maar het drama puur informerend vertellen, maakt dat het zo enorm veel indruk achterlaat. Het brengt de lezer op de hoogte van een stuk geschiedenis waar nog niet al teveel over bekend was. Bovendien is het een zeer terecht eerbetoon aan de man die zoveel van deze kinderen van een gruwelijke dood heeft weten te redden door zijn moedige optreden.
Uw recensent maakt een diepe buiging. Postuum voor Jan Reitsema, maar zeker ook voor de auteurs van dit belangrijke boekje.
Over de auteurs
Tussen 1972 en 1988 werkte Ineke Hilhorst bij de AVRO. Ze maakte onder meer een serie korte portretten van Edisonwinnaars en een aantal langere documentaires over Hannie Schaft, het meisje met het rode haar (1980), Edith (1983, over een psychiatrische patiënte; genomineerd voor de Nipkowschijf) en de vijfdelige serie 40 Jaar na Dato (1985, over de bezetting). Ze was voorzitter van de Prix Italia/Documentaires en enkele jaren voorzitter van de Gouden Beelden/Documentaires en van de SAM Awards. In 1988 nam ze ontslag bij de publieke omroep en werd Ineke Hilhorst Producties BV opgericht.
Dr. Ir. Teun Koetsier is als historicus en filosoof verbonden aan de Faculteit Exacte Wetenschappen van de Vrije Universiteit. Hij studeerde in Delft, Nijmegen en Stanford en promoveerde op een onderwerp op het grensvlak van geschiedenis en filosofie van de wiskunde. Hij is auteur van vele artikelen en schreef en publiceerde meerdere boeken.
Uitvoering
Uitgever Van Wijland
ISBN 9077285423
Paperback, 144 pagina’s
Over Hanneke Tinor-Centi
Hanneke Tinor-Centi (1960), eigenaar van HT-C Communicatie en Marketing, literair agent, boekmarketeer en recensent.
Veel dank Hanneke, voor je mooie recensie. We hopen dat het boekje door velen gelezen zal worden, omdat het zo belangrijk is dat we niet vergeten. Hartelijke groeten, Ineke