Vanaf 1945 heerst er vrede in Nederland, maar bij veel gezinnen thuis duurt de oorlog nog altijd voort. Onverwerkte trauma’s die effect hebben op de volgende generatie. Vaak door het ‘grote zwijgen’. De onmacht om te praten over wat er is gebeurt, heeft heel wat kinderen van oorlogsslachtoffers schade berokkent. José Bosma schreef er, vanuit eigen perspectief en op basis van haar jeugdherinneringen, een boek over, ‘Leven vanuit verzet’.
“Nagel aan mijn doodskist, stuk verdriet dat je er bent, vreselijke rotmeid! Hoe durf je mij zo te kakken te zetten? Ik zal je leren. Ik kreeg een flink pak slaag en werd naar het zolderkamertje gesleurd.”
Wanneer José, geboren en getogen in de Amsterdamse Jordaan, de nalatenschap van haar vader ontvangt, krijgt ze het akelige gevoel dat ze haar eigen vader niet goed genoeg kende. Wat had hij allemaal meegemaakt om zo zwijgzaam en verbitterd te zijn? Waarom mishandelde hij haar zo erg? Kwam dit gedrag voort uit wat hij had meegemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog? Zoals zovelen sprak hij daar nooit over. Dit zwijgen had grote gevolgen voor de relatie tussen vader en dochter. José begreep hem niet en werd steeds rebelser. Zij kwam in verzet tegen de resonantie van deze oorlog die niet de hare was.
“Ik had geen rust, kon nergens lang aarden en ging van het ene baantje naar het andere. Ik had al aardig wat ervaring voor een meisje van die leeftijd. In feite deed ik hetzelfde wat mijn vader ook altijd had gedaan. Hij heeft zelf aardig wat mooie en goede getuigschriften achtergelaten, van zijn twaalf ambachten en dertien ongelukken tijd.”
Met ‘Leven vanuit verzet’ toont Bosma eens te meer aan welk een enorm effect de oorlog heeft op de zogenaamde ‘tweede generatie slachtoffers’. Ook zij is er een. Op indrukwekkende en aangrijpende wijze biedt Bosma haar lezers een kijkje achter de schermen van hoe het was voor een kind van een oorlogsslachtoffer. Zwijgzaamheid en stevige mishandelingen waren haar vaders’ ‘communicatiemiddelen’. Noem het onmacht, noem het wreedheid. In elk geval had de jonge José Bosma ermee te dealen.
Bosma deelt haar (jeugd)ervaringen op een wijze die menig lezer de ogen zal openen. Ze dikt nergens aan, maar laat simpelweg zien hoe het was… en is….
Over de auteur
José Bosma komt oorspronkelijk uit Amsterdam en woont tegenwoordig in Bussum. Zij omschrijft zichzelf als een veelzijdige duizendpoot. Bosma schrijft, schildert en fotografeert met passie. Elke dag wordt zij geraakt door alles wat er om haar heen gebeurt. Soms uit zich dat in een schilderij of tekening, maar steeds vaker in verhalen. Sinds 2012 schrijft Bosma een blog onder de naam ‘ Josephientje’: https://josephientjes.blogspot.com/
Uitvoering
Uitgegeven via Boekengilde www.boekengilde.nl
ISBN 978-94-6323-2715
Paperback, 188 pagina’s
Over Hanneke Tinor-Centi
Hanneke Tinor-Centi (1960), eigenaar van HT-C Communicatie en Marketing, literair agent, boekmarketeer en recensent.
Goed om te weten, ook al komen deze dingen laat (zoals ook bij Withuis). Zelf een keer een interview met twee grote kerels in Kamp Amersfoort, al een tijd geleden – vader was net dood, maar ze konden ondanks flink afrossen niet boos op hem zijn, ze hadden er begrip voor, en konden gezien hun statuur wel wat hebben natuurlijk. “hij zei altijd dat je een kamp moest kunnen overleven” Een heel ontroerend interview, dat helaas verkeerd werd opgeslagen.
Dag Diete, goedemorgen, dank voor jouw reactie. Het maakt toch weer enorm veel los he? Hartelijke groet, Hanneke Tinor-Centi.
Lieve José,
Dit verhaal komt mij zo bekend voor, er zijn zoveel mensen die direct of indirect met de trauma’s van en na de oorlog rondlopen. Een groot gedeelte heeft het niet overleefd. Mensen, die ik heb gekend hebben zelfmoord gepleegd, zelfs mensen, die ik goed gekend heb. Ik werd gebeld door de broer van een meisje waar ik veel mee uitging. Of ik naar haar broer kon gaan in Rotterdam, hoe ik daar naar toe heb gereden weet ik niet, maar gelukkig waren er toe geen camera’s op weg. Met de sleutel van de buren zijn we binnen gegaan. Hij lag met zijn hoofd in de oven en het gas stond open. We konden niets meer voor hem doen! Het koste mij 15 minuten om een tekst uit te spreken! Ik stop, sorry.
Dag Jacob, goedemorgen, heel hartelijk dank voor jouw open en heftige reactie. Ik ga het de auteur van dit boek doorgeven! Hartelijke groet, Hanneke Tinor-Centi