‘Het dienstmeisje van Degrelle’ vertelt het bijzondere verhaal van de Joodse Hannah Nadel die, tijdens de Tweede Wereldoorlog, als dienstmeisje in het Brusselse huis van de zus van Léon Degrelle terechtkomt. Hierdoor ontsnapt zij aan de gruwelen van de Jodenvervolging.
“De Joodse immigranten waren totaal anders. Ze spraken Jiddisch, leefden volgens de Joodse leefregels en werkten als dagloners en handarbeiders. Geen wonder dat de relatie tussen beide Joodse gemeenschappen ambivalent was, zonder werkelijke uitwisseling, ook al hielpen de Duitse Joden de arme immigranten incidenteel met hun liefdadigheidswerk.”
‘Het dienstmeisje van Degrelle’ is gebaseerd op het verhaal van de welgestelde familie Cornet uit Sint-Genesius-Rode die tijdens de Tweede Wereldoorlog drie Joodse vrouwen en een Canadese piloot verborgen hield voor de bezetter in hun villa La Ribambelle.
“Hannah herinnert zich tot in de kleinste details wat er vervolgens gebeurde: ‘Eerst was er geluid. Het leek op glas dat aan diggelen viel. Ik wist dat het geen hagelstorm was, want het geluid was kort en krachtig. Plotseling hoorde ik geschreeuw. We stonden op en ik trok het gordijn open. We werden verblind door de zoeklichten en bleven stil staan. Daarna was er beeld. Onder ons, op straat, sprongen SS-officieren uit de laadbak van de vrachtwagens en begonnen op voordeuren te bonzen.”
Wanneer Korkus, tijdens een lezing in Israël, over dit bijzondere verhaal hoort, is zij direct gefascineerd. Zij doet uitgebreid research naar deze geschiedenis en wekt vervolgens dit onwaarschijnlijke verhaal tot leven. Tijdens haar research ontmoet Korkus Hannahs Belgische redders en interviewt zij diverse nabestaanden. Terwijl Korkus het leven van Hannah reconstrueert, stuit ze op familiegeheimen en loopt ze bovendien tegen haar eigen vooroordelen aan. Want wat is waarheid in de manier waarop we naar anderen kijken en hun gedrag beoordelen?
Dat doet haar besluiten het boek vanuit twee verschillende perspectieven te schrijven. Die van de Pools-Joodse familie Gnazik en die van de rijke Belgische familie Cornet. De twee familiegeschiedenissen raken elkaar zodra Hannah Nadel als dienstmeisje gaat werken bij de Cornets.
Het boek van Korkus en de vier jaar durende, zorgvuldige research, maken ‘Het dienstmeisje van Degrelle’ tot een aangrijpende en pakkende oorlogsgeschiedenis. De auteur maakt haar lezers getuigen van hoe het afschrikwekkende nazibewind de Joden steeds verder in het nauw drijven.
“Enkele moedige mannen en vrouwen hadden desondanks plannen gemaakt om uit deze doodstrein te vluchten. Vijf dagen voor vertrek was er in een van de ateliers van Kazerne Dossin ingebroken en gereedschap gestolen.”
De boodschap luidt dat het uiterst eenvoudig is om te oordelen en veroordelen. Korkus toont diverse invalshoeken; zonder waardeoordeel, maar stuit daarbij tevens op het feit dat zij daar zelf ook niet van verschoond blijkt te zijn. De hamvraag is telkens opnieuw: Waar ligt de scheidslijn tussen goed en kwaad?
Ondanks het feit dat ‘Het dienstmeisje van Degrelle’ een ware geschiedenis herbergt, weet Korkus het verhaal te presenteren als een roman. Inclusief de nodige spanningsopbouw en plotwendingen. Haar fraaie schrijfstijl draagt daar in hoge mate toe bij.
De auteur
Simone Korkus woont en werkt sinds 2001, de piek van de Tweede Intifada, in Israël. Ze schrijft onder meer voor Vrij Nederland, Opzij, De Standaard, Sunday Times en Ha’Aretz. Ze won de internationale persprijs van de Verenigde Naties voor de beste reportage uit het Midden-Oosten uit 2006.
Uitvoering
Uitgeverij Polis
ISBN 978946310093
Paperback, 304 pagina’s
Over Hanneke Tinor-Centi
Hanneke Tinor-Centi (1960), eigenaar van HT-C Communicatie en Marketing, literair agent, boekmarketeer en recensent.