Voor straks lekker slapen en morgen gezond weer op.’
Sonja Barend was decennialang een van de meest vertrouwde gezichten op de Nederlandse televisie. Haar heldere, objectieve en betrokken manier van interviewen was een voorbeeld en inspiratie voor velen. Achter haar elegante en intelligente verschijning gaat echter een aangrijpend oorlogsverleden schuil.
En dan lees je plotseling dat Sonja Barend een boek heeft geschreven. Nu heb ik deze vrouw altijd zeer bewonderd. Haar wijze van interviewen was immer integer en intelligent en getuigde van kennis en kunde. Voor mij dus een must om de memoires van deze vrouw te lezen.
In ‘Je ziet mij nooit meer terug’ gaat Barend op zoek naar de antwoorden op de vele vragen die haar al vanaf haar kindertijd achtervolgen. Vragen over het lot van haar vader en moeder gedurende de oorlog. Via haar indringende relaas probeert ze inzicht te geven in hetgeen haar gedurende haar hele loopbaan heeft bewogen en de richting in haar televisiewerk heeft bepaald.
“Zonder dat de twee mannen het merkten heeft hij zijn portefeuille met zijn papieren en het beetje geld dat er nog in zat in de schaal van de lamp gegooid die boven de eettafel hing. ‘Je ziet mij nooit meer terug,’ zei hij. En zo is het ook gegaan, ik heb hem nooit teruggezien.”
Door het lezen van ‘Je ziet mij nooit meer terug’, heb ik nog meer bewondering gekregen voor deze vakvrouw die met haar boek een intiem en ontroerend document heeft afgeleverd. Het is een onthullende kijk in haar privéleven en Barend ziet kans om de gebeurtenissen zonder valse emotie, maar juist uiterst puur en sober, weer te geven.
Barend was als jong meisje een beetje een ‘praatjesmaker’, althans zo werd ze gekenschetst door haar eerste werkgever bij de Twentsche Bank. Ze was toen 16 jaar. Ze kwam daar terecht na het doorlopen van de mulo (‘goed genoeg voor een meisje’, aldus haar stiefvader). Na een ruzie met hem, loopt ze van huis weg, volgt ze de avond-hbs en komt bij de televisie terecht. Volgens haar stiefvader had ze niet dieper kunnen zinken. Dat hij haar biologische vader niet is, ontdekt ze op tienjarige leeftijd. Haar echte vader was de joodse David, die in 1942 werd afgevoerd en in Auschwitz vermoord.
“Later heb ik mij wel eens afgevraagd wat er eigenlijk zo erg zou zijn geweest aan tranen op televisie als je ze niet meer tegen kunt houden? Moet een televisiegesprek voldoen aan strengere regels dan een gewoon gesprek, waarbij je wel kunt huilen? Nee, niet in de programma’s die ik maakte.”
De op niets uitlopende zoektocht naar haar vader en de houding van haar moeder waren bepalend voor Barends leven. Haar eerste man, Ralph Inbar, vond net als haar stiefvader, zijn eigen carrière belangrijker dan die van haar. Wanneer ze de 40 is gepasseerd, ontmoet Barend haar grote liefde, de architect Abel Cahen. Met hem krijgt ze alsnog een gezin, Cahen heeft namelijk drie dochters.
“De zwaarte van het onzekere lot delen wij met z’n tweeën. A. en ik hebben er in de loop van de jaren ervaring in gekregen om levensbedreigende mededelingen niet direct te zien als doodvonnis op korte termijn. Als de paniek toch de overhand dreigt te krijgen, zegt A: One step at a time.”
In haar werk lukt het Barend om, door écht te luisteren en de juiste vragen te stellen, haar gasten open en eerlijk antwoord te laten geven. Iets wat haar bij haar eigen moeder niet lukt. Die geeft haar geheimen niet prijs, ondanks de goede band tussen moeder en dochter.
Die band is bijzonder aangezien er redenen te over waren om de verhouding tussen moeder en dochter minder goed te laten zijn. Na de deportatie van haar vader werd Barend namelijk zonder meer bij haar grootouders ondergebracht en haar moeder stichtte een gezin met een nieuwe man.
Het noodlot blijft Barend tarten. Nog tijdens haar werkzame leven wordt ze maar liefst vier keer geconfronteerd met de diagnose kanker. Ondanks alle tegenslagen die zij het hoofd heeft moeten bieden is Barend zeker niet zwaar op de hand geworden en alleen daarvoor zou je al diep respect moeten hebben voor deze prachtige en krachtige vrouw!
Over de auteur
Sonja Maria Barend, opgegroeid als Sonja de Groot, (Amsterdam, 29 februari 1940) is een Nederlandse televisiepresentatrice, die ook wel de Koningin van de Talkshow wordt genoemd. Meer dan veertig jaar was ze op televisie te zien. Eind 2006 hield ze op met het maken van televisie. Naar haar is de jaarlijkse Sonja Barend Award vernoemd, een prijs voor het beste tv-interview.
Uitvoering
Uitgeverij De Bezige Bij
Paperback, 288 pagina’s
ISBN 9789023449782
Over Hanneke Tinor-Centi
Hanneke Tinor-Centi (1960), eigenaar van HT-C Communicatie en Marketing, literair agent en boekrecensent.
Reuze benieuwd!